Een introductie van en over Niek Smaal - Boekverkoper en meer

Na de middelbare school, die ik in Amsterdam heb genoten, belandde ik meteen tussen de boeken en kwam in dienst van een boekengroothandel. Honderden nieuwe boeken gingen dagelijks door mijn handen. De nog min of meer verborgen interesse in boeken openbaarde zich daar, en van boeken door mijn handen ging dat over in boeken ín mijn handen die ik vervolgens in m’n vrije uren las.

De overstap van groothandel naar handel maakte ik in 1976, het jaar waarin ik in dienst trad bij boekhandel De Vries in Haarlem. Een mooie en goed geoutilleerde boekhandel, met veel literatuur, kunst en geschiedenis. Daar deed ik een deel van de inkoop en bracht me in contact met bijna alle uitgevers die zowel over de voor- als najaarsaanbiedingen uitgebreide catalogi toezonden. Dat waren vensters op de (nieuwste) boekenwereld waarvan geen pagina ongelezen bleef.

Door de intensieve contacten met uitgevers en de enthousiasmerende gesprekken met klanten in de winkel is mijn brede (professionele) interesse in boeken en wat daarachter schuilt aldoor rijkelijk gevoed; in Haarlem niet anders dan daarna vanaf 1989 in Wageningen bij Kniphorst Boekverkopers, waar ik tot mijn pensioen in 2020 werkzaam was.

Wat daarachter schuilt? Dat zijn letters, dat is typografie, dat is de bladspiegel, dat is de bindwijze, dat is de boekomslag, het plat, kortom: dat is de liefde voor het boek als object, waar vervolgens de inhoud het meest waardig tot zijn recht kan komen.

Eind jaren zeventig ben ik dan ook begonnen met het zelf drukken en het verzamelen van typografisch materiaal, van drukpers tot …. complete letterkasten, waarbij mijn grote liefde uitgaat naar de klassieke boekletter en typografie. Sinds 1980 verschijnt mijn drukwerk onder de naam Houtpers, de laatste jaren met de toevoeging ‘Wageningen’.

In de jaren negentig was ik een aantal jaren jurylid van de Best verzorgde boeken, en van 2000 tot 2022 van Mooi Marginaal (bekroning van mooiste margedrukwerken).

Over de collectie

Zoals ik in mijn ‘levensloop’ schets werd mijn belangstelling voor geschiedenis al vroeg gewekt. De vele boeken over wereldgeschiedenis die ik in al die werkzame jaren in handen kreeg maakten me steeds nieuwsgieriger, tot op de dag van vandaag. Het begrip wereldgeschiedenis interpreteer ik graag ruim, ook in perioden waarover de beschreven geschiedenis gaat. Belangen, macht, mensen, samenlevingen, culturen, en hoe hiermee werd en wordt omgegaan, zijn daarin leidend en globaal samen te vatten als geopolitieke onderwerpen. Conflicten en oorlogen worden door deze boeken voor mij geduid. Nooit finaal of absoluut. Ook niet volledig of actueel, indachtig de vele (andere) maatschappelijke discussies vandaag de dag, van klimaat tot slavernijverleden.

In de lijst zit geen systeem. Ik ben meer een associatieve lezer. Als voorbeeld: door In Europa van Geert Mak te lezen werd ik op het spoor gezet van Radetzkymars van Joseph Roth.

De gekozen boeken betreft meestal vertalingen en in mindere mate oorspronkelijk Nederlandse titels. Tot eind jaren tachtig was het aantal kwalitatief goede en voor een breed publiek toegankelijke geschiedenisboeken magertjes. Het is goed om te zien dat er sinds de negentiger jaren tot nu, veel goede en toegankelijke boeken over de (wereld)geschiedenis verschijnen. Niet in de laatste plaats door de toename van belangstelling voor geschiedenis, in al haar mooie en nare gedaanten.